اصطلاحات بیمه حمل‌ و نقل بین‌المللی کالا

زیان همگانی (General Average): در بیمه باربری یک اصل حقوقی و تجاری است که در حمل‌ونقل دریایی اعمال می‌شود. طبق این اصل برای نجات کشتی و بار از خطرات جدی و فوری، بخشی از بار یا تجهیزات کشتی قربانی می شود تا کشتی و باقیمانده بار نجات پیدا کند. زیان‌های وارده بین همه ذی‌نفعان کشتی و بار به نسبت ارزش مال آنها تقسیم می‌شود

- تصمیم‌گیری: ناخدای کشتی در شرایط اضطراری تصمیم می‌گیرد که بخشی از بار یا تجهیزات کشتی قربانی شود تا کشتی و بار نجات پیدا کنند.

- اعلام زیان همگانی: پس از این که کشتی به مقصد رسید، مالکان کشتی و بار باید زیان همگانی را اعلام کنند.

-  ارزیابی خسارت: متخصصان و کارشناسان بیمه‌، خسارت وارده و ارزش اموال قربانی شده را ارزیابی می‌کنند.

- تقسیم زیان: زیان وارده بین همه صاحبان کشتی و بار تقسیم می‌شود و هر کدام به نسبت ارزش مالشان باید سهم خود را پرداخت کنند.

بیمه باربری و زیان همگانی: بیمه‌نامه‌های باربری اغلب زیان همگانی را پوشش می‌دهند، این بدان معناست که اگر دارنده بیمه‌نامه باربری در چنین شرایطی قرار بگیرد، شرکت بیمه هزینه‌های مربوط به سهم زیان همگانی را پرداخت می‌کند.

- تقسیم ریسک: ریسک زیان به جای این که به عهده یک شخص یا یک گروه کوچک باشد، بین همه ذی‌نفعان تقسیم می‌شود.

- افزایش شانس نجات: تشویق به انجام اقداماتی که می‌تواند منجر به نجات کشتی و بار شود. -

حمایت از مالکان بار: با داشتن بیمه باربری که زیان همگانی را پوشش می‌دهد، مالکان بار از ضررهای بزرگ احتمالی محافظت می‌شوند. 

نتیجه‌گیری: زیان همگانی یک اصل کلیدی در بیمه باربری دریایی است که با تقسیم عادلانه زیان‌ها، به حفظ امنیت و کارآیی حمل‌ونقل دریایی کمک می‌کند. بیمه‌نامه‌های باربری که این زیان را پوشش می‌دهند، نقش مهمی در حمایت از مالکان بار و کشتی دارند.

پارتشیپمنت

ارتشیپمنت (Partial Shipment) در بیمه باربری به معنای حمل‌ونقل بخشی از محموله در چندین مرحله یا با چندین وسیله حمل است. این حالت زمانی رخ می‌دهد که تمام محموله نمی‌تواند به‌طور کامل و در یک مرحله ارسال شود، و به ناچار باید در چندین بخش ارسال گردد. 

 ویژگی‌ها و موارد مهم در پارتشیپمنت:

- بیمه باربری: در بیمه باربری، پوشش بیمه‌ای باید به گونه‌ای تنظیم شود که هر بخش از محموله که به صورت جداگانه ارسال می‌شود، تحت پوشش قرار گیرد. این امر به معنای صدور چندین بیمه‌نامه یا تنظیم بیمه‌نامه‌ای است که تمامی حمل‌ونقل‌ها را پوشش دهد.

-  هزینه‌های بیمه: هزینه‌های بیمه ممکن است در صورت پارتشیپمنت بالاتر باشد، زیرا ریسک‌های مربوط به هر مرحله از حمل و نقل باید جداگانه ارزیابی و پوشش داده شود.

-  ریسک‌های خاص: هر بخش از محموله که به‌طور جداگانه ارسال می‌شود، می‌تواند با ریسک‌های خاص خود مواجه شود، مثل تاخیر، خرابی یا دزدیده شدن، که باید توسط بیمه‌نامه پوشش داده شود.

-  مستندات: مدارک و مستندات مربوط به حمل‌ونقل باید به دقت و به صورت جداگانه برای هر بخش نگهداری و مدیریت شود. این شامل اسناد حمل و نقل، بیمه‌نامه‌ها و سایر مدارک مربوط به هر بخش از محموله است.

- شرایط قرارداد: شرایط قرارداد بین فرستنده و گیرنده باید به گونه‌ای تنظیم شود که شرایط و ضوابط پارتشیپمنت را مشخص کند، مانند زمان‌بندی، محل‌های تحویل و شرایط بیمه.

مزایا  پارتشیپمنت:
انعطاف‌پذیری: امکان ارسال محموله‌ها در چندین مرحله، که می‌تواند مناسب برای ارسال محموله‌های بزرگ یا مواردی با محدودیت‌های زمانی باشد. 

کاهش ریسک‌های انبارداری: با ارسال محموله‌ها به صورت پارتشیپمنت، نیاز به انبارداری طولانی‌مدت در یک مکان کاهش می‌یابد.

معایب پارتشیپمنت:

- افزایش هزینه: هزینه‌های حمل و نقل و بیمه ممکن است بیشتر باشد، زیرا هر بخش از محموله نیاز به پوشش جداگانه دارد.

- پیچیدگی مدیریتی: مدیریت و هماهنگی ارسال ودریافت چندین محموله می‌تواند پیچیده‌تر و زمان‌بر باشد.

بیمه اتکایی:
بیمه اتکایی (Reinsurance) در بیمه باربری یک فرآیند است که طی آن یک شرکت بیمه (بیمه‌گر اول) بخشی از ریسک‌های خود را به یک شرکت بیمه دیگر (بیمه‌گر اتکایی) منتقل می‌کند. این فرآیند به منظور کاهش ریسک‌ها و افزایش ظرفیت پذیرش ریسک توسط بیمه‌گر اول انجام می‌شود.

هدف و اهمیت بیمه اتکایی:
1. کاهش ریسک: با انتقال بخشی از ریسک‌ها به بیمه‌گر اتکایی، بیمه‌گر اول می‌تواند زیان‌های بزرگ را بهتر مدیریت کند و از ورشکستگی احتمالی جلوگیری کند.

2. افزایش ظرفیت: بیمه اتکایی به بیمه‌گر اول امکان می‌دهد که ریسک‌های بزرگتر و بیشتری را پوشش دهد، زیرا بخشی از این ریسک‌ها به شرکت بیمه دیگر منتقل شده است.

3. تثبیت مالی: با تقسیم ریسک‌ها، بیمه‌گر اول می‌تواند نوسانات مالی کمتری داشته باشد و پایداری مالی بیشتری داشته باشد.

4. مدیریت سرمایه: بیمه‌گر اول می‌تواند با استفاده از بیمه اتکایی، سرمایه خود را بهینه‌تر مدیریت کند و از منابع مالی خود بهره‌وری بیشتری ببرد.

انواع بیمه اتکایی در بیمه باربری:

1. بیمه اتکایی نسبی (Proportional Reinsurance): در این نوع بیمه، بیمه‌گر اول و بیمه‌گر اتکایی به نسبت مشخصی از حق بیمه و خسارات شریک می‌شوند. این نوع بیمه به دو دسته تقسیم می‌شود:

- قرارداد سهم‌السهم (Quota Share): هر دو طرف به نسبت مشخصی از تمامی ریسک‌ها شریک می‌شوند.

- قرارداد مازاد خسارت (Surplus Share): بیمه‌گر اول ریسک‌ها را تا حد معینی پوشش می‌دهد و ریسک‌های مازاد را به بیمه‌گر اتکایی منتقل می‌کند.

2. بیمه اتکایی غیرنسبی (Non-Proportional Reinsurance): در این نوع بیمه، بیمه‌گر اتکایی تنها در صورت وقوع خسارت‌های بزرگ وارد عمل می‌شود. این نوع بیمه نیز به دو دسته تقسیم می‌شود:

- قرارداد مازاد خسارت (Excess of Loss): بیمه‌گر اتکایی پس از رسیدن خسارت‌ها به حد معینی، مسئولیت پذیرش خسارت‌های اضافی را بر عهده می‌گیرد.

- قرارداد مازاد زیان تجمعی (Stop Loss): بیمه‌گر اتکایی زمانی وارد عمل می‌شود که کل خسارت‌های وارده در یک دوره زمانی معین از حد مشخصی فراتر رود.

فرآیند بیمه اتکایی در بیمه باربری:
1. ارزیابی ریسک: بیمه‌گر اول ریسک‌های مربوط به بیمه باربری را ارزیابی می‌کند و تصمیم می‌گیرد که کدام بخش از این ریسک‌ها را به بیمه‌گر اتکایی منتقل کند.

2. مذاکره و قرارداد: بیمه‌گر اول و بیمه‌گر اتکایی درباره شرایط و جزئیات قرارداد مذاکره می‌کنند و قراردادی تنظیم می‌شود که شامل نسبت تقسیم ریسک‌ها و حق بیمه‌ها می‌شود.

3. مدیریت و گزارش‌دهی: بیمه‌گر اول باید به طور منظم به بیمه‌گر اتکایی گزارش دهد و در صورت وقوع خسارت‌ها، هماهنگی لازم برای پرداخت خسارت‌ها انجام شود.

نتیجه‌گیری:
بیمه اتکایی در بیمه باربری نقش حیاتی در مدیریت و کاهش ریسک‌ها دارد و به بیمه‌گر اول امکان می‌دهد که ظرفیت پذیرش ریسک‌های بزرگتر را داشته باشد. این فرآیند با تقسیم ریسک‌ها و تثبیت مالی، به پایداری و کارآیی بیشتر شرکت‌های بیمه کمک می‌کند.

عدم‌النفع 
عدم النفع در بیمه باربری به معنای پوشش زیان‌های ناشی از عدم توانایی بهره‌برداری از کالاها و محصولات حمل‌شده به دلیل حوادثی است که در طول حمل‌ونقل رخ می‌دهند. این پوشش، به شرکت‌ها کمک می‌کند تا ضررهای مالی مرتبط با از دست دادن سود به دلیل تاخیر یا خسارت به کالاهایشان را جبران کنند.

 ویژگی‌ها و اهمیت بیمه عدم النفع در باربری:
1. پوشش سود از دست رفته: این بیمه زیان‌های مالی ناشی از عدم توانایی فروش یا بهره‌برداری از کالاها را که به دلیل تاخیر، خسارت یا نابودی در حمل‌ونقل رخ می‌دهد، جبران می‌کند.

2. پوشش هزینه‌های اضافی: هزینه‌های اضافی که ممکن است برای مدیریت وضعیت ایجاد شده یا برای جایگزینی کالاهای آسیب‌دیده لازم باشد، تحت پوشش این بیمه قرار می‌گیرند

انواع پوشش‌های بیمه عدم النفع در باربری:
1. بیمه تاخیر در حمل‌ونقل (Delay in Transit Insurance): این نوع بیمه به تاخیرات غیرمنتظره در حمل‌ونقل که باعث از دست دادن سود می‌شود، مربوط است. تاخیرات ممکن است ناشی از شرایط جوی، مشکلات فنی یا موانع قانونی باشد.

2. بیمه خسارت به کالا (Cargo Damage Insurance): در صورتی که کالاها در حین حمل‌ونقل آسیب ببینند و نتوان آنها را به فروش رساند یا از آنها بهره‌برداری کرد، این بیمه زیان مالی ناشی از عدم النفع را پوشش می‌دهد.

فرآیند ادعای بیمه عدم النفع در باربری:

1. اطلاع‌رسانی و ارزیابی خسارت: پس از وقوع حادثه، بیمه‌گذار باید به شرکت بیمه اطلاع دهد. شرکت بیمه کارشناسان خود را برای ارزیابی میزان خسارت و سود از دست رفته اعزام می‌کند.

2. ارائه مستندات: بیمه‌گذار باید مدارک و مستندات لازم را که نشان‌دهنده میزان سود از دست رفته و خسارت‌های وارده است، به شرکت بیمه ارائه دهد.

3. بررسی و تایید ادعا: شرکت بیمه مستندات را بررسی می‌کند و پس از تایید، مبلغ بیمه را به بیمه‌گذار پرداخت می‌کند.

مزایای بیمه عدم النفع در باربری:

- حفاظت از درآمد: با داشتن بیمه عدم النفع، شرکت‌ها می‌توانند از درآمد خود در برابر وقفه‌ها و تاخیرات غیرمنتظره محافظت کنند.

- تثبیت مالی: این بیمه به شرکت‌ها کمک می‌کند تا در مواجهه با خسارت‌ها و تاخیرات، استحکام مالی خود را حفظ کنند و از بحران‌های مالی جلوگیری کنند.

- پوشش هزینه‌های اضافی: این بیمه هزینه‌های اضافی که ممکن است برای مدیریت و جبران خسارت‌ها لازم باشد را پوشش می‌دهد.

نتیجه‌گیری:
بیمه عدم النفع در باربری یک ابزار مهم برای شرکت‌ها و کسب‌وکارهایی است که در زمینه حمل‌ونقل و تجارت بین‌المللی فعالیت می‌کنند. این بیمه به آنها امکان می‌دهد تا در برابر زیان‌های مالی ناشی از حوادث و تاخیرات غیرمنتظره محافظت شوند و از اثرات منفی این وقایع بر سودآوری و پایداری مالی خود جلوگیری کنند.

مانیفست

مانیفست (Manifest) در بیمه باربری، سندی مهم و جامع است که جزئیات محموله حمل‌شده را مشخص می‌کند. این سند شامل اطلاعات کاملی درباره کالاهای بارگیری شده بر روی وسیله نقلیه حمل‌ونقل، مانند کشتی، هواپیما، قطار یا کامیون، می‌باشد. مانیفست به عنوان یک سند قانونی و عملیاتی، نقش حیاتی در فرآیندهای گمرکی، بیمه‌ای و لجستیکی دارد.

محتویات مانیفست:

مانیفست شامل اطلاعات زیر است:

1. جزئیات حمل‌ونقل:

- نام و نوع وسیله حمل‌ونقل

- شماره پرواز، کشتی، قطار یا کامیون

- مبدأ و مقصد حمل‌ونقل

- تاریخ بارگیری و تاریخ تخلیه

2. جزئیات محموله:

- توصیف دقیق کالاها

- تعداد و نوع بسته‌ها

- وزن ناخالص و خالص

- حجم و ابعاد